Techniek

Nuttige tips voor Vespa rijders, veel technische informatie voor wie zelf graag sleutelt, en links naar dealers, originele onderdelen, technische documentatie en onderhoud voor doe-het-zelvers met veel video's. Dit is dé pagina die je wegwijs maakt in Vespa techniek. Iedereen kan helpen deze pagina beter te maken! Heb je zelf interessante weetjes, technische informatie of links, stuur ons een mailje naar vespaclub.beringen@gmail.com.

⚠️ Voor rijtechnieken bezoek je onze Veilig Rijden pagina. Een aanrader! 

Onderwerpen: benzine en tanken, klokje instellen, controles voor vertrek, sleutels met chip, koplamp koel houden, achtervering instellen, luchtfilter CVT, veilig parkeren, Vespa omgevallen, handig om mee te nemen, houders gps en gsm, veilig op slot, wintertips, batterij en laadcircuit, gereedschap, lakstiften, handschoenvak defect, uitlaat dichting, startproblemen, stilvallen, waterpomp, trillend stuur, trommelrem afstellen, remolie, aankoop tweedehands vespa, links dealers, originele onderdelen, documentatie, techniek en onderhoud, video's ( = terug omhoog).


VESPA TIPS & TRICKS


BENZINE EN TANKEN

Sinds begin 2017 is gewone benzine 95 niet meer te verkrijgen en definitief vervangen door E10 die 10 procent bio-ethanol bevat. Oudere Vespa modellen zijn niet geschikt om op deze E10 te rijden en de motor, dichtingen en rubber slangen kunnen hierdoor aangetast worden! Zij moeten overschakelen op Super 98. Meer info over E10 op de website van PETROLFED en over specifieke modellen op de website van FEBIAC waar je op Moto-Vespa kunt filteren.

De nieuwe benamingen
Vanaf 2019 worden in heel Europa nieuwe benamingen gebruikt voor brandstoffen. De gewone benzine 95 noemt voortaan E10 (bevat max 10% bio), Super 98 is E5 (max 5% bio) en Diesel is B7. De oude benamingen worden tijdelijk nog samen met de nieuwe gebruikt maar gaan uiteindelijk overal verdwijnen.

Het is mogelijk dat een minder recente Vespa met injectie onregelmatig draait of stilvalt op relanti bij gebruik van E5 of E10 brandstof. Zulke motoren zijn sowieso al zeer scherp afgeregeld om de EURO norm te halen. In dat geval dient de injectie van je Vespa aangepast te worden. Een moderne Vespa moet daarvoor langs de dealer want relanti aanpassen bij elektronische injectie gebeurt door een andere injectietabel (mapping) te programmeren. Enkel de oude carburator modellen kan je nog zelf regelen. Weet dat stilvallen of onregelmatig draaien ook andere oorzaken kan hebben zoals een slechte bougie, afstelling kleppen, injector of luchttoevoer (zie stilvallen)

Geen benzine in je bagage!
Even niet opletten bij het tanken en de benzine loopt over je mooie Vespa. Ook niet echt geweldig voor de lak. Daarom enkele tips om alles zonder morsen te laten verlopen. Steek de kraan altijd volledig in de tank en druk de hendel van de kraan maar half in zodat deze makkelijk afslaat. Probeer nooit bij te vullen nadat de kraan is afgeslagen want dit loopt sowieso op de grond via de overvulleiding. Een tip bij de GTS is het opheffen van de bak onder het zadel en de benzinedop er verticaal onder steken. Zo loopt de benzine nooit in je bagagebak als het mis gaat. Bovendien vergeet je zo nooit de dop terug te plaatsen omdat je zadel helemaal niet dicht gaat.

De benzinetank van een moderne Vespa kan je beter niet leeg rijden. De benzinepomp wordt gekoeld door de benzine en kan beschadigd geraken door oververhitting als die niet is ondergedompeld. Tank tijdig en laat altijd minstens 2 liter benzine in de tank (uit de GTS workshop manual).


KLOKJES INSTELLEN

Altijd de juiste tijd
De klok instellen van de nieuwe Vespa modellen met digitale dashboard gaat snel. Schakel eerst je het contact in, zorg dat de teller op totaal kilometers staat, en blijf drukken op de mode knop (rechts van je stuur) tot het uur knippert. Druk meermaals kort om het uur in te stellen. Druk dan lang tot de minuten knipperen en stel die ook in met kort drukken. Druk tenslotte lang om te bevestigen. Klaar!

Het klokje op de oudere modellen instellen is ook zo gebeurt. De klok heeft twee knopjes. Met de bovenste knop wissel je tussen het uur, de datum en seconden. Om alles in te stellen begin je vanuit het vaste uur. Eén druk op de onderste knop laat het klokje continu wisselen tussen tijd en datum. Bij elke volgende druk op de onderste knop verschijnen achtereenvolgens maand, dag, uur en minuten. Bij elk van die standen kan je de waarde instellen door op de bovenste knop te drukken. Ben je klaar met instellen, dan druk je op de onderste knop tot het uur weer verschijnt, en druk één maal op de bovenste knop zodat de dubbele punt begint te knipperen en alles is ingesteld. Knippert de dubbele punt niet, dan blijft je klok stilstaan!

Het klokje van de oudere dashboards wordt bij sommige modellen gevoed door een knoopbatterij en bij andere modellen door de 12 volt batterij van de Vespa. Is de koplamp van de LX of GTS defect of de knoopbatterij van het klokje plat, dan moet de behuizing van het stuur afgenomen worden en dat is toch niet zo eenvoudig. Ben je handig en heb je de tijd dan kun je dat zelf doen aan de hand van de video van Vespa Motorsport. Er is ook een video voor het vervangen van de knoopbatterij (GP386) van het klokje.


CONTROLES VOOR VERTREK

Controleer steeds uw banden!
Controleer vòòr elke rit altijd eerst de positie van de spiegels, de verlichting voor en achter, de pinkers en het remlicht. Zien en gezien worden is van levensbelang voor motorrijdesr! 

Controleer op regelmatige basis, en ook voor elke lange rit, de banden  op beschadigingen en kijk de bandendruk na. Meet de bandendruk altijd bij koude banden! De juiste druk staat vermeld in je handleiding, en verschilt naargelang het type Vespa. Algemeen genomen is dat voor de lichtere modellen (LX, Sprint, Primavera) vooraan 1,6 bar en achteraan 2,0 bar (2,3 bar met passagier) en voor de GTS respectievelijk 1,8 bar en 2,0 bar (2,3 bar met passagier). Je mag gerust 0,1 tot 0,2 bar hoger gaan dan voorgeschreven.

De bandendruk kan op een maand tot wel 0,5 bar zakken, wat al gauw 25-30% drukverlies betekent, met alle gevolgen voor de stabiliteit bij remmen en in bochten. Tegen de band schoppen is natte-vinger-werk want een band met slechts 1,0 bar voelt ook hard aan. Voor 10 a 15 euro heb je een kleine digitale bandendrukmeter om je banden nauwkeurig te meten. Je kunt een fiets-voetpomp gebruiken die een adapter heeft voor moto en auto-ventielen (op letten bij aankoop) maar weet dat het metertje op zo'n fietspomp meestal heel onnauwkeurig is. Dus altijd na oppompen checken met een digitale meter. Even lang het tankstation is natuurlijk ook makkelijk.

Vergeet het koelmiddel niet!
Controleer bij een moderne Vespa op regelmatige basis én voor elke lange rit het peil van motorolie (opzij van de motor) en de transmissieolie (tandwielkast aan achterwiel). Om het peil correct te meten verwijder je de meetstaaf, veeg hem droog, draai hem weer volledig in, en dan terug uit om te controleren. Draai je hem niet volledig in, dan lijkt het alsof het peil veel te laag is en ga je te veel olie toevoegen! Vul zeker niet te veel bij, want dit kan net zo goed de motor beschadigen. Wil je bijvullen, zorg er dan voor dat je hetzelfde type olie gebruikt dan wat er momenteel in zit. Doe je niet zelf je oliewisselingen, vraag dan aan de dealer welk type olie je nodig hebt om bij te vullen. Let wel, de motorolie en transmissieolie zijn verschillend!

Het reservoir voor koelmiddel (enkel bij GTS) zit onder het zwarte deksel aan je rechterknie. Bij open reservoir moet de koelvloeistof zichtbaar zijn tussen min en max (zie deze video).Vul geen gewoon water bij, maar gebruik antivries koelmiddel op monoethylene glycol-basis, die additieven bevat die de motor beschermen.

GTS ventilator op linkse radiator
De GTS heeft een ventilator op de linkse radiator. Als het warm is in de zomer kan je af en toe die ventilator horen draaien, zeker bij stilstand, maar soms ook tijdens het rijden. Dit is volkomen normaal en houd de temperatuur van het koelmiddel onder controle. Als de ventilator continu blijft draaien, ook als je blijft rijden, dan kan er een probleem zijn met het koelcircuit. Blijf zeker niet rijden als de temperatuurmeter blijft stijgen, want dan rij je de motor stuk.

Rij je meestal in minder warm weer, dan kan het zijn dat je die ventilator nooit hoort, wat op zich ook normaal is. Toch is het dan best om af en toe de motor te laten warmdraaien tot de temperatuur zodanig stijgt dat de ventilator aanslaat. De temperatuurmeter zou dan niet te hoog mogen oplopen. Dan ben je zeker dat alles normaal werkt.

Blijft de temperatuur stijgen en slaat de ventilator niet aan, leg dan de motor stil en controleer de zekeringen. Zijn die in orde dan is de ventilator misschien geblokkeerd door vuil of een voorwerp, vastgelopen of defect. Het relais dat de ventilator schakelt kan defect zijn of er is een slecht contact in een connector. Het kan natuurlijk heel lang duren als je deze test buiten doet wanneer het vriest, maar dan zal je ook zien dat de temperatuurmeter nauwelijks stijgt.

Om het peil van de remolie te controleren hebben sommige Vespa's een controlevenstertje in de voorkant van de stuurbehuizing, en bij andere modellen moet je een klein kapje verwijderen onderaan de spiegels. Indien er geen lekken zijn en het peil stabiel blijft is een controle om de paar maanden voldoende. Zorg wel dat je rem stevig dichtgeknepen niet dichter dan 1 cm van de handgreep komt.

Meer tips voor een veilige rit vind je op de Veilig Rijden pagina.


SLEUTELS MET CHIP

Een onmisbaar koppel
Elke nieuwe moderne Vespa wordt geleverd met een blauwe en bruine sleutel met chip. De chip in de sleutel is nodig om je Vespa te kunnen starten (elektronische beveiliging). Met een identiek geslepen sleutel zonder chip kan je de Vespa niet starten. De blauwe sleutel is voor dagelijks gebruik. De bruine sleutel is de master voor het programmeren van een nieuwe of bijkomende blauwe sleutel.

Een nieuwe blauwe sleutel moet eerst geslepen worden en daarna geprogrammeerd met de bruine sleutel. Die procedure vind je in handleiding van je Vespa. De unieke chip in de bruine sleutel komt overeen met de code in de ECU (Electronic Contol Unit) van je Vespa. Bewaar de bruine sleutel dus altijd op een veilige plek.

Verlies je de bruine sleutel, dan kan je geen sleutel meer laten bijmaken, en bij verlies van beide sleutels heb je een nieuw paar van sleutels en ECU met bijpassende code nodig, wat een dure zaak is. Rij dus nooit zomaar rond met je bruine sleutel maar berg die thuis ergens veilig op. Koop je een tweedehands moderne Vespa dan moeten beide sleutels er altijd bij zijn en correct werken. Koop dus nooit een tweedehands moderne Vespa zonder bruine sleutel.


HOU JE KOPLAMP KOEL

De H4 is een klein kacheltje
Het kan voorkomen dat de koplamp of de reflector in de koplamp smelt. Het gebeurt zeer zelden, maar als het gebeurt is dit vrijwel altijd een van de volgende oorzaken:

De eerste is dat men stil staat met draaiende motor of contact aan, en een jas of dergelijke over de koplamp legt. Daardoor kan de hitte van de lamp (een flinke H4) niet weg, en al zeker niet wanneer het grootlicht (phare) aan staat. Na enkele minuten kan de hitte zodanig oplopen dat het "glas" (kunststof) of de reflector binnenin smelt. Dus nooit kledij over de koplamp leggen (doet men nogal eens in de zomer) en je grootlicht niet onnodig laten branden.

Een tweede oorzaak is een slechte reflector van een toeleverancier in een reeks Vespa's (o.a. in 2015). Dit valt onder garantie en wordt gratis hersteld. Daarvoor kan je contact opnemen met je dealer.


JE VERING NIET VERGETEN IN TE STELLEN

Voorspanning schokdemper
1 = zacht, 4 = hard
Heb je net een moderne Vespa aangeschaft (LX, Sprint, Primavera, GTS) dan moet je zeker de achtervering controleren en eventueel de voorspanning bijregelen. Dit is een eenvoudig klusje. Bij nieuwe Vespa's staat die meestal op stand 1, wat enkel geschikt is voor een lichte bestuurder zonder passagier. Stand 2 of 3 is voor een normale bestuurder. Rij je met iemand achterop dan is stand 4 nodig. Een zachtere voorspanning is comfortabeler maar minder goed voor de wegligging en belast de schokdemper meer, dus beter een standje hoger dan lager.

Bij je standaard gereedschap zit een speciale beugel om de vering te regelen. Dit gaat zeer eenvoudig. Je werkt vanaf onderaan je Vespa. Er is niet veel plaats dus moet je de de beugel tand per tand verzetten om bij te regelen. Links en rechts van elke schokdemper is er een klein nokje waarin de juiste boog (1=licht tot 4=straf) moet vallen. De lichte Vespa's hebben één vering achteraan links en de GTS heeft twee veringen die op dezelfde voorspanning moeten staan! Alles te bekijken op een duidelijk filmpje.


DE KLEINE LUCHTFILTER TRANSMISSIE AF EN TOE ZUIVER MAKEN!

CVT filter van de GTS
Het zwarte plastic kapje op het transmissiedeksel van de GTS bevat een klein foam luchtfiltertje. Dit vangt alle vuil uit de lucht en wat opvliegt van de grond, zodat dit niet in de ventilatie van de CVT riem terecht komt. Verwijder af en toe het kapje (twee parker schroefjes), haal het filtertje er uit en blaas het zuiver of was het uit in water en droog het af. Alles bijeen niet meer dan tien minuutjes werk, maar wel belangrijk. Verstopt dit filtertje, dan krijgt de riem geen koeling en kan die te warm worden. Bekijk deze duidelijke video. Zo eenvoudig gaat het om het filtertje proper te maken!


VEILIG PARKEREN

Zo zakt je poot niet weg.
Je kan je Vespa niet altijd op stevige ondergrond parkeren. Losse zand, zachte grond, doorweekt gras of een dikke laag kiezel is altijd zeer riskant. Het lijkt misschien wel te houden, maar na een tijdje zakt de middenstand of zijstand weg en valt je Vespa om. Valt hij op de linkerzij dan loopt bovendien de motorolie in je luchtfilter, met alle gevolgen van dien. Een houten plankje van 15 op 35 cm onder je middenstand zorgt ervoor dat je Vespa stevig staat, maar zo'n plankje kan je niet altijd meenemen.

Een eenvoudige oplossing is om altijd een groot en stevig potdeksel in je Vespa mee te nemen. Dat leg je onder de zijstand. Zo vergroot je het oppervlak van de poot en zakt die niet weg. Bovendien steunt je Vespa dan op drie punten (twee banden en poot). Nu we het toch over de zijstand hebben, gebruik deze nooit als je Vespa met de neus bergaf staat. Bij de minste beweging zal de zijstand inklappen en je Vespa omvallen. De zijstand is dus enkel voor een mooi vlakke bodem of lichtjes bergop. Gebruik bij voorkeur de middenstand, en de zijstand enkel kortstondig, bijvoorbeeld om snel je garage te openen, als die tenminste niet bergaf ligt. Gebruik je zijstand nooit bij draaiende motor!

Bij de nieuwe GTS HPE zal de motor trouwens stil vallen als je de zijpoot uitklapt. Hij klapt ook niet meer vanzelf in. Weer een veilige verbetering.


WAT TE DOEN ALS JE VESPA IS OMGEVALLEN?

Controle-dopje voor olie in luchtfilter
Je Vespa die omvalt is nooit goed, maar een moderne Vespa die op zijn linkerzij ligt veroorzaakt extra problemen. Zoals hierboven aangehaald, loopt dan motorolie in de luchtfilter, die bij moderne Vespa's links zit. Op minder dan 30 seconden kan de luchtfilterbehuizing al halfvol olie staan. Zet je Vespa dus zo snel mogelijk terug recht! Start daarna nooit de motor want je luchtfilter zit mogelijk onder de olie en de motor zuigt dan allesbehalve zuivere lucht aan, wat voor nog meer problemen zal zorgen. Bovendien kan je motoroliepeil te laag zijn. Wat nu te doen?

Controleer eerst je motoroliepeil. Verwijder vervolgens het plastic controle-dopje (veerlipjes samenknijpen) onderaan de luchtfilterbehuizing (zie foto) en laat de olie eruit lopen tot de behuizing leeg is. Zorg wel voor iets om de olie op te vangen. Zo heb je al een idee van de hoeveelheid verloren olie. Zijn dat maar een paar druppels, dan heb je geluk. Zat er veel olie in de behuizing, dan moeten we als volgt te werk gaan.

Open de behuizing, haal de luchtfilter eruit en reinig de behuizing grondig (video verwijderen en plaatsen van de luchtfiler). Een foam luchtfilter kan je reinigen in een badje met zeep, goed drogen en tenslotte behandelen met luchtfilterspray (plakkerig spul om het vuil te vangen). Een papieren luchtfilter moet je sowieso vervangen als hij doordrenkt is met motorolie. Vergeet nadien zeker niet je motoroliepeil te controleren en bij te vullen! Kom je dit onderweg tegen, laat dan de olie uit de luchtfilter, en vertrek enkel wanneer je motoroliepeil niet onder minimum staat. Reinig of vervang de luchtfilter onmiddellijk na aankomst.


HANDIGE DINGEN OM MEE TE NEMEN

Handig voor onderweg
Als je aan een lange rit begint dan is het wel handig om wat reserveonderdeeltjes mee te nemen. Laten we even overlopen wat er allemaal in mijn kleine doosje zit (klik afbeelding). Van elk type zekeringen een reserve, eentje van elk lampje in bubbelplastic gewikkeld (standlicht, middenlicht, pinker en remlicht), drie schroefclips die nogal eens durven te verdwijnen als je iets open schroeft, enkele van de belangrijkste moeren, bouten voor de wielen met bijhorend spanrondel, een spanring voor de koelleiding (uit de fabriek zitten er niet-herbruikbare clips op), ventieldopjes, verschillende maten straps, een meter ducttape op een plastic buisje (alleskunner), inbussleutel GPS houder (is speciale maat) en allerhande rubbertjes.

Buiten het doosje heb ik nog een reserve bougie, een H4 koplamp en een ledlampje met een koord rond gewikkeld. Het doosje met inhoud zit samen met de bougie in een washandje dat je voor het vuile werk kunt gebruiken. Past allemaal mooi in je handschoenvak. Doe er nog een paar Kwik Wipe doekjes bij in een kauwgompotje waar je af en toe een scheutje water in doet, en je handen zijn mooi proper na het oplapwerk.

Voor de kleine herstellingen
Om onderweg te kunnen knutselen heb je wel gereedschap nodig. Nu is het niet de bedoeling om een hele gereedschapskist mee te zeulen, grote herstellingen zijn sowieso niet voor langs de weg. Maar voor de kleine probleempjes is een tasje met wat tools wel handig. Hiernaast (klik afbeelding) zie je enkele tools voor de meest voorkomende bouten en schroeven die op je Vespa zitten. Bovenaan de platte sleutel, goed voor alles en nog wat, bijvoorbeeld om je spiegel vast te zetten. Daaronder het handvat voor gebruik met de verschillende schroefbitjes en het setje Torx (T10 tot T30). De Torx zijn onmisbaar want daar vind je er veel van op je Vespa. Tenslotte een reeks dopsleutels met hulpstukken, netjes in een houdertje. Dit alles past mooi in een tasje voor een fototoestel. Hier geraak je al heel ver mee als er iets vanonder je Vespa valt. Zo kan je met een gerust hart beginnen aan die lange reis.

Onderweg een lekke band, het overkomt iedereen wel eens. Op eigen houtje een Vespa transporteren is niet zo evident. Je gooit die niet even achter in de auto om naar huis te brengen. Heb je assistance voor je Vespa (aanrader voor buitenland) dan kan je hen bellen om de band te herstellen of je Vespa op te halen. Ver weg en geen hulp, dan is een bandenkit altijd handig. Je kan een spuitbus kopen om een lek stoppen, maar dat is slechts een tijdelijke oplossing en het dichten lukt niet altijd. Je moet ook onmiddellijk gaan rondrijden als het spul in je band is gespoten. Een kleine digitale bandendrukmeter in je bagage is trouwens altijd handig.

Een banden herstelkit met stoppen en lijm is een meer betrouwbare oplossing. Zo'n kit heeft een tool om het gat te raspen en eentje om de kleverige stop in het gat te steken. Er is ook lijm bij en daar smeer je de stop heel rijkelijk mee in. Eens de stop er half in, trek je de tool eruit en snij je de overschot mooi weg. Er zitten ook nog CO2 capsules bij om je band op te blazen. Opgepast, het hoesje voor de capsules is om je vingers te beschermen tegen vrieswonden, want die capsules worden bij openen extreem koud! Enkel nog bij het volgende tankstation netjes op druk brengen en klaar. Nadien naar je Vespa shop voor een definitieve herstelling of vervanging van je band. Je kan de set verschillende malen gebruiken en extra lijm, stoppen en capsules zijn apart bij te krijgen als ze op zijn. Hoe dat allemaal werkt is perfect uitgelegd in deze video.

Voor de PX rijders is het altijd handig om een reserve versnellingskabel en koppelingskabel bij te hebben voor lange ritten. Die durft het al eens te begeven en met een reservekabel kan je snel terug je reis verder zetten. Zulke kabels kan je bijvoorbeeld kopen bij Easyparts en voor de oudere vintage Vespa's bij Vespa Classic Parts.


HOUDERS VOOR GPS, CAMERA OF SMARTHPONE
 
RAM-B-408-37-62U
Het RAM Mount systeem is heel populair voor het monteren van een GPS, camera of smartphone op de motor en RAM-onderdelen worden dan ook dikwijls standaard meegeleverd bij de toestellen. Deze zijn echter niet altijd eenvoudig of mooi te monteren op je Vespa. Bij RAM MOUNT BELGIUM vind je een oplossing voor elk montageprobleem. Hun RAM Torque (zie foto) voor een buis van 9,5 tot 15,8mm diameter is ideaal voor een Vespa spiegel met 14 mm stang. Geen gedoe met een grote zichtbare beugel en moeren, maar compact en eenvoudig. Wel opletten dat je de juiste maat besteld want je hebt de standaard 1 Inch (25mm) bol en de 1.5 Inch (37 mm) bol.

Enkele belangrijke tips: Gebruik een dun stukje rubber (bvb stuk oude binnenband van fiets) dat je op maat van de beugel knipt, in plaats van de gladde rubbertjes die meegeleverd zijn. Zo blijft je RAM Mount steviger op z'n plaats. Zorg dat je het speciale inbussleuteltje voor het vastzetten van je houder nooit verliest, want dat heeft een andere maat dan de standaard inbussleutels die je in de winkel koopt!


JE VESPA VEILIG OP STAL ZETTEN
 
Hang je Vespa aan het beton
Om je moderne Vespa veilig op straat of in een alleenstaande garage achter te laten is het aangeraden om een anti-diefstal ketting te gebruiken, liefst aan een stevig vast object zoals een verlichtingspaal. Je kan ook een zogenaamd muuranker kopen. Dit wordt met dikke ankerbouten in het beton vastgezet waarna de boutkoppen onklaar worden gemaakt.

De ketting moet altijd door het achterwiel omdat er voor de dieven heel wat demontagewerk nodig is om dat wiel los te krijgen. Opgelet bij aankoop van zulke kettingen want er is slechts zeer weinig plaats tussen velg en remschijf. Veel kettingen gaan er niet door en dat zie je niet bij online aankoop. Eerst passen als je kan! De originele Vespa ketting gaat er trouwens zelf nét door, maar ook enkel door deze per schakel heen en weer te kantelen. Nog beter is een lange ketting rond de treeplank, dan kan je zelfs de dikste ketting met ART 4 of ART 5 keurmerk gebuiken. Er zijn ook remschijfsloten, met of zonder alarm, maar ook hier is het uitkijken of die wel past. Veel Vespa's hebben een metalen oog links-voor, onder de treeplank, maar deze is niet aangeraden voor beveiligen.


WINTERSE TIPS OM JE VESPA FIT TE HOUDEN

Proper op stal
Enkele tips voor als je Vespa de hele winter op stal gaat. Was je Vespa grondig en zet hem vervolgens in de wax. Zo vermijd je aanslag en roest, en blinkt hij mooi als hij terug buiten mag. Zorg er voor dat de benzinetank minstens halfvol is voor je Vespa op stal gaat. De kunststof tank kan niet roesten, maar de benzinepomp kan beter geen maanden half droog staan (lucht bevordert oxidatie). Overwintert hij buiten, in een tuinhuis of een carport, maak dan de uitlaat dicht zodat er geen ongedierte in kan nesten.

Zet 0,3 bar meer druk dan gewoonlijk op je banden. Parkeer je Vespa op de middenstaander, de achterband zweeft dan, maar de voorband rust constant op de grond. Daarom moet je die band om de één a twee weken een kwart draaien zodat hij niet afvlakt en later gaat hobbelen.  Nog makkelijker, je kunt eventueel ook een blok (bv hout met stukje mousse of rubber op) vooraan onder de treeplank plaatsen zodat ook de voorband net boven de grond zweeft. Zo zijn beide banden vele maanden later nog mooi rond, zelfs met te weinig luchtdruk. Ook af en toe met je voet het achterwiel een paar touren rond draaien zodat alles in de hub achteraan onder de olie blijft.

Een moderne Vespa verbruikt altijd stroom, ook al is hij volledig uitgeschakeld (o.a. immobilizer systeem). Af en toe aan de batterijlader (bijvoorbeeld Optimate 2) zorgt ervoor dat je batterij niet te diep ontlaadt en beschadigd raakt. Zo blijft je batterij vele jaren meegaan in goede conditie. Weken of maanden continu aan een onderhoudslader is technisch mogelijk, maar af te raden (risico kortsluiting of brand bij afwezigheid of nacht is nooit uit te sluiten). Wacht je te lang met laden dan sulfateerd de batterij met onomkeerbare schade tot gevolg. Zorg dat ze fit blijft.

Als het enigszins kan, maak dan gedurende de winter af en toe een rit van minstens 20 minuten, of start je Vespa  en laat hem een minuutje draaien voordat je hem aan de batterijlader hangt. Zo blijf alles ook mooi gesmeerd en gaat er niets vast zitten. Na een ganse winter stilstaan en niet laden kan je Vespa misschien nog net starten, maar zal de levensduur van je batterij sterk ingekort zijn. Moet je Vespa overwinteren in een zeer koude garage, carport of tuinhuis, dan kan je best de batterij uitbouwen om vorstschade en diepontlading tegen te gaan. De batterij dan ook wel af en toe aan de lader hangen.

Voor een paar euro's heb je een scooterhoes waarin je Vespa mooi stofvrij blijft. Staat hij buiten dan kan in een plastic hoes condensatie ophopen, wat roest bevorderd. Goede verluchting is belangrijk! Bij felle wind werkt een hoes als een groot zeil en kan je Vespa omgeblazen worden. Let dus op waar en wanneer je zo'n hoes gebruikt.

Mag de Vespa weer van stal voor het nieuwe seizoen, dan moeten we hem weer rijklaar maken. Controleer eerst de bandendruk. Op een ganse winter kan een band makkelijk 50% van zijn druk verliezen! Je kan de banden zelf op druk brengen met een fiets-voetpomp die een adapter heeft voor moto en auto-ventielen. Anders heb je een compressor nodig of moet je langs de garage. En voor 10 a 15 euro heb je een kleine digitale bandendrukmeter om de druk nauwkeurig te meten na het oppompen. Tegen de band schoppen is totaal onnauwkeurig en voelt altijd "hard" aan. Controleer het peil van de motorolie, transmissie-olie (aan achterwiel), remolie (onder spiegelkapjes) en koelmiddel (GTS modellen). Kijk ook alle verlichting na bij draaiende motor. Zorg tenslotte dat je zelf terug in vorm bent om te rijden. Meer daarover op de Veilig Rijden pagina.

GTS spanningsregelaar
Na een ganse winter stilstaan zonder batterijlader te gebruiken zal de batterij van je moderne Vespa een flink deel van zijn lading verloren hebben. Als de batterij te veel ontladen en gesulfateerd is kan die definitief onbruikbaar zijn. Controleer daarom zeker eerst de spanning van de batterij met een multimeter. Als die onder 12 Volt is gedaald moet je deze eerst laden met een druppel- of onderhoudslader.

Indien de spanning te laag is kunnen de ECU (Electronic Control Unit of computer) en de spanningsregelaar/lader, die dan te hard zijn best moet doen, wat heel wat vreemde en moeilijk te identificeren problemen veroorzaken, van niet starten, sleutel niet herkennen, batterij overladen tot onregelmatig draaien. Dus even aan de lader voor je hem wakker maakt uit zijn winterslaap, tenzij je tijdens de winter regelmatig hebt gereden of geladen. Ook bij het plaatsen van een nieuwe batterij moet je deze altijd eerst volledig opladen vóór het inbouwen (uit de workshop manual).

De locatie van de batterij in verschillende moderne Vespa types vind je in deze video. Klaarmaken en inbouwen van een nieuwe batterij leer je in deze video. Controleer een paar keer per jaar met een grote kruisschroevendraaier of de batterijklemmen nog goed vast zitten. Zo voorkom je heel wat elektrische problemen.


JE BATTERIJ EN LAADCIRCUIT CONTROLEREN

De staat van de batterij kan je controleren met een kleine digitale multimeter. Zorg dat je minstens 30 minuten hebt gereden of dat de batterij volledig geladen is. Verwijder bij de GTS de vier schroeven van het rubber deksel op de bodem van je treeplank. Bij de LX, Sprint en Primavera zit de batterij achteraan onder je zadel onder een klein deksel.

Zet de multimeter in de 20 V= stand (DC gelijkspanning). De rode testkabel steek je in V aansluiting van de multimeter en de zwarte testkabel in de COM aansluiting. De rode testpen hou je op de rode plus (+) aansluiting van de batterij en de zwarte testpen op de zwarte min (-) van de batterij (introductie-video multimeter gebruiken).

Meet de batterij altijd in rust, dat is zo'n 30 minuten na het rijden of opladen (bijvoorbeeld met Optimate 2) en met het contact uitgeschakeld.  Een batterij in goede staat en geladen geeft tussen 12,8V en 12,6V. Tussen 12,5V (90%) en 12,0V (50%) laadt de batterij niet meer optimaal, maar is bruikbaar. Meet je maar tussen 11,9V (40%) en 11,6V (20%) dan is de batterij in slechte conditie, want die waarden komen enkel voor wanneer je Vespa al een lange periode stil staat zonder rijden of laden, of wanneer er een probleem is met het laadcircuit van je Vespa.

Bij 11,6V of minder moet de batterij langzaam en met beperkte stroom geladen worden (intelligente lader) om schade door het laden te voorkomen. Zomaar starten en rijden is af te raden omdat een sterk ontladen batterij bij snel laden kan beschadiging. Zorg dus door regelmatig rijden, of laden met batterijlader, dat de batterij nooit zakt tot onder 11,6V. Zo vermijd je sulfateren met blijvend capaciteitsverlies, een korte levensduur van de batterij, en extra kosten.

Meet je minder dan 11,6V een uur na rijden of laden, of zakt de spanning tot onder 11,6V binnen tien seconden na het vollledig opzetten van contact (zonder te starten), dan is de batterij niet meer bruikbaar en moet vervangen worden. Let wel, de spanning van de batterij kan ook te laag zijn omdat ze tijdens het rijden helemaal niet werd opgeladen, vanwege een probleem met het laadcircuit van je Vespa. Ook dat kan je testen (zie verder). Is het laadcircuit van de Vespa toch in orde en keert het probleem van te lage rustspanning terug, dan is het tijd voor een nieuwe batterij.

Om het laadcircuit te controleren start je de Vespa op de middenstaander en verhoog je langzaamaan het toerental. Je moet dan tussen 14,0V en 15,0V laadspanning meten op de batterijklemmen (bij ±5000 t/min). De laadspanning kan tijdelijk lager zijn (tot 13,0V) indien de batterij nog veel geladen moet worden. De spanning moet dan zeker tijdens het laden geleidelijk oplopen tot tussen 14,0V en 15,0V.

Verhoogt na het starten de spanning aan de batterijklemmen helemaal niet, of blijft  de laadspanning te laag, dan is ofwel de zekering (GTS 30A, LX 20A) tussen spanningsregelaar en batterij defect, of is er een probleem met de spanningsregelaar, de alternator of bedrading. De batterij zal niet of onvoldoende laden en uiteindelijk volledig leeg gereden worden. Niet meer rijden tot de panne is hersteld!

Meet je meer dan 15,0V laadspanning dan is de spanningsregelaar defect en krijgt de batterij en alle elektronica van je Vespa (o.a. ECU) te veel spanning. De batterij kan overladen en beschadigen, en elektronica kan storingen veroorzaken of defect gaan. Niet meer rijden tot de panne is hersteld!

Alternator stekker GTS
(klik om te vergroten)
De alternator-wikkelingen kan je ook uitmeten. Daarvoor maak je de alternator-stekker tussen alternator en spanningsregelaar los (bruin of witte stekker met drie draden). Die stekker zit bij de GTS vooraan in het motorcompartiment, gewoonlijk achter een breed zwart plastic deksel, en bij de lichtere modellen aan de zijkant tegen het chassis (check de workshop manuals).

Met een multimeter ingesteld op Ω (weerstand in Ohm) meet je de bedrading uit die van de alternator komt. Aangezien de alternator driefasig is meet je elk van de drie wikkelingen afzonderlijk uit, tussen pin 1 en 2, tussen pin 1 en 3 en tussen pin 2 en 3. De waarde moet telkens tussen 0,2 en 1 Ohm zijn. Is de waarde te klein of te groot dan is er een kortsluiting of onderbreking. Meet ook de weerstand tussen elk van de alternator pinnen en de massa van de Vespa. Die moet oneindig zijn (geen verbinding) want een kleine weerstand betekend een kortsluiting of lek van die wikkeling naar de massa. Om de draaiende alternator uit te meten zet je de multimeter op wisselspanning 200V~. Vervolgens start je de Vespa en moet er op elk van de wikkelingen zo'n 20V~ of meer staan (hangt af van het toerental). Vergis u niet bij het instellen van de multimeter!

Controleer meteen zeker ook of de contacten van de alternator-stekker in goede staat en zuiver zijn, en niet gecorrodeerd, want daar gaat een zeer grote stroom door. Zijn die contacten in slechte staat, dan kan de stekker heel warm worden of zelfs smelten. Meer over elektrische problemen vind je in een video van Vespa Motorsport.

GTS stator in vliegwieldeksel
Het laadcircuit van moderne Vespa's bestaat uit een driefasige 3 x ±25V~ wisselspanning alternator (spanning hangt af van toerental) en een gelijkrichter/spanningsregelaar die de wisselspanning omzet in gelijkspanning en de laadstroom naar de batterij regelt. De alternator bestaat uit de stator-wikkelingen, vast gemonteerd in een deksel, en het magneto-vliegwiel dat op de as van de motor zit. De stator zit onbeweeglijk in het ronddraaiende magneto-vliegwiel.

Bij de GTS zit de alternator (450W) in het vliegwieldeksel achter de waterpomp, en de spanningsregelaar boven de rechtse radiator. Bij de lichter modellen (LX, Primavera...) zit de alternator in het vliegwieldeksel achter de ventilator, en de spanningsregelaar vooraan, langs de claxon.

Drie draden gaan van de alternator naar de alternator-stekker in de motorruimte en dan verder naar de gelijkrichter/spanningsregelaar. Vandaar naargelang model één of twee draden naar massapunt(en) en één of twee draden naar één pluspunt. Van het massapunt gaat een draad naar de min-aansluiting van de batterij. Van het pluspunt gaat één draad via een zekering recht naar de plus-aansluiting van de batterij, en één draad gaat naar diverse zekeringen en naar één van de sleutelcontacten. De zekering tussen spanningsregelaar en batterij is 20A (LX & Primavera...) of 30A (GTS).

ONMISBAAR GEREEDSCHAP EN TIPS VOOR DE DOE-HET-ZELVER
 
5-30 Nm Momentsleutel
Wil je zelf het onderhoud van je moderne Vespa doen, dan moet je al gauw wat aan het aluminium motorblok sleutelen zoals het afnemen van het CVT deksel voor een nieuwe riem. Het vastzetten van bouten in een aluminium blok moet omzichtig gebeuren want je kan makkelijk met de hand en weinig kracht de schroefdraad in het alu blok kapot draaien. In de workshop manuals op WotMeWorry staat voor alle bouten de correcte kracht in Nm om ze vast te zetten. De grote momentsleutel om je autovelgen vast te zetten is veel te zwaar. Voor het fijnere werk heb je een degelijke momentsleutel van zo'n 5 tot 30 Nm nodig zoals de Proxxon Mirco-Click 30/S (zie ook p 17-18 van Proxxon's catalogus). Ik ben er zelf zeer tevreden van. Het is een kleine investering maar je vermijd er de grote miserie van een kapotte schroefdraad mee. Voor het zwaardere werk zoals variator of koppeling heb je een momentsleutel van 30 tot 210 Nm nodig, bijvoorbeeld van Brüder Mannesmann of BGS TECHNIC. Let wel dat de Nm waarden van je lichte en zware momentsleutel aansluiten. Allerlei gereedschap om aan je Vespa te werken vind je o.a. bij Datona.

Enkele handige tooltjes voor wie zelf de variator, rollers, riem of koppeling wil vervangen. Zonder lukt het niet. Koppeling Blokkeer Tool voor alle Piaggio 125cc tot 300cc motoren (LX, GTS...). Deze houdt de koppeling vast zodat zijn moer kan losgemaakt worden (nodig om het CVT deksel te verwijderen). Voor het los maken van de variator, ter vervanging riem of rollers, is er de  LX125ie Variator Tool (voor de oudere twee-kleppen motoren) en LX 125ie 3v Variator Tool (voor nieuwere 3 kleppen motoren). Tenslotte de GTS 250/300 Variator Tool. Controleer dat je het juiste type tool voor jouw versie hebt! Deze zijn allemaal te vinden bij Easyparts, maar ook bij andere Vespa parts verkopers. Zie ook de video sectie hieronder met voorbeelden van het gebruik van deze tools.


LAKSTIFTEN

Heb je een kras op je Vespa, dan kan je die herstellen met een lakstift. De juiste kleur vind je niet bij de autodealer. SIP Scooter Shop heeft lakstiften in een heel gamma kleuren voor iedere Vespa. Check eerst op je inschrijvingsdocument voor de juiste kleur en nummer voor jouw Vespa, bijvoorbeeld Dragon 894 voor een rode LX. Opgelet, de zoekfunctie toont niet alle kleuren op een rijtje, zoek dus op de specifieke naam, bvb. "lakstift abisso mat" of "lakstift midnight blue". Na aanbrengen en opblinken wel nog afwerken met klare vernislak!


HAPEREND HANDSCHOENVAK HERSTELLEN

Deze rekker verduurd vroeg of laat
Het kan bij de moderne Vespa na enkele jaren gebeuren dat de sluiting van je handschoenvak plots niet meer werkt. De oorzaak is gewoonlijk het haakje in het handschoenvak, bovenaan in het midden, dat niet meer vanzelf omhoog gaat. Oorzaak is de rubber die verduurd en uiteen valt door jarenlange hitte van de erlangs liggende radiatoren. Dit is eenvoudig op te lossen door een nieuwe brede rekker te plaatsen. Alleen moet daarvoor wel het hele paneel eraf. Maar geen paniek, er bestaat een uitstekende video van Vespa Motorsport die alles in detail uitlegt (de rekker zelf zie je op 14:05). Let wel, de achterkant van het koplamppaneel verwijderen, getoond in het begin van de video, is niet absoluut noodzakelijk, maar maakt het terugzetten van het handschoenvak veel gemakkelijker. Wel altijd oppassen dat je geen kleine schroefclips verliest of ergens laat tussen vallen (enkele reserve is wel handig). Voor de liefhebbers van demonteren is er ook een instructievideo voor het verwijderen van het handschoenvak van de Sprint en Primavera.

Opgelet! De antenne voor de sleutel chip is een plastic ring met kabeltje en zit rond het slot, achter het handschoenvak. Als je het handschoenvak verwijderd kan het zijn dat die lost komt. Zorg er voor dat die zeker terug in de correcte oorspronkelijke positie rond het slot staat, anders zal ofwel de chip niet meer herkend worden, of heb je problemen met het slot of stuurslot... en moet je het handschoenvak terug demonteren.


DICHTING UITLAAT VERVANGEN EN TERUGROEPACTIES

Een delicate mof
Bij de GTS kan na verloop van tijd de dichting gaan lekken die zich tussen het uitlaatstuk (gebogen buis) en de uitlaat bevind. Daardoor ontsnapt uitlaatgas en zal je motor luidruchtiger worden. Zo'n dichting vind je bij Easyparts of SIP. Eentje in reserve hebben is altijd handig voor wanneer hij volledig lek gaat. Om die dichting, een mof van gaas met mantel, te vervangen moet je eerst de klem aan de dichting los maken met een 17mm sleutel en dan de drie torx bouten van de uitlaat verwijderen. Vervolgens wrik je de uitlaat los van het uitlaatstuk en peuter je de oude mof uit de buis.

Alvorens de nieuwe mof in de uitlaat te steken moet het einde van de buis was wijder gemaakt worden om de mof er in te krijgen. Weer heel voorzichtig met het plaatsen van de mof want die vervormd snel, waardoor hij onbruikbaar word. Eens de mof in de uitlaat spuit je hem rijkelijk in met smeermiddel en steekt het ganse voorzichtig mooi recht in lijn terug op het uitlaatstuk (kant cilinderkop). De klem en alle bouten terug vast en klaar. Zie ook de Vespa Motorsport video.

Zo ziet de kraag eruit
Bij sommige oudere GTS modellen tot +/- 2007 konden hete uitlaatgassen cruciale leidingen aantasten bij een lekkende mof tussen uitlaatstuk en uitlaat. Dit vormde een veiligheidsrisico. Daarom was er een terugroepactie om het uitlaatstuk, de boog die zich tussen cilinderkop en uitlaat bevind, te vervangen door eentje met een kraag vlak bij de dichting. Bij het nieuwe uitlaatstuk worden bij een lek de gassen weggeleid van de buis in plaats van langs de buis. Heeft jouw GTS nog een uitlaatstuk met een volledige ronde gladde buis zonder kraag dan heb je de oude onveilige versie. Op de foto rechts (klik om te vergroten) zie je duidelijk de kraag bij het nieuw veilige uitlaatstuk. Even kijken onder je Vespa en je ziet onmiddellijk welk type uitlaatstuk je hebt. Heb je nog de oude, vraag dan een kosteloze vervanging bij je Vespa dealer.  Dit blijft onder garantie vallen! Op de Vespa Recall Campaigns website kan je via het chassisnummer ook andere terugroepacties op je Vespa controleren.


STARTPROBLEMEN OPLOSSEN

Een kleine deugniet
Start je moderne Vespa niet meer, branden alle lampjes, je contact staat op maar er gebeurt niks als je de startknop indrukt? Geen paniek. Zet gewoon je contact even af en terug op. Af en toe is de ECU even in de war, zoals wanneer je motor stilgevallen is.

Nog niet opgelost, knijp dan de rem in die je gebruikt voor het starten en kijk of je remlicht brand. Brand je remlicht niet, knijp dan even je andere rem in. Brand je remlicht dan wel, dan is de remschakelaar die je gebruikt om te starten waarschijnlijk defect en krijgt de ECU daarom geen signaal om te mogen starten. Druk de andere rem dan in en je kan alsnog starten. Dan is het wel tijd om de defecte remschakelaar te vervangen, want als je remlicht niet brand als je die rem gebruikt zien de voertuigen achter je niet dat je remt, wat heel gevaarlijk is!

Check bij een GTS ook of de noodstop, de rode knop rechts aan je stuur, niet is ingedrukt. Je open zadel kan die wel eens een duw geven. Schakel de noodstop dan gewoon terug uit. Gebruik je die noodknop zelden of nooit, dan kunnen zijn contacten gecorrodeerd zijn. Schakel de noodknop snel meermaals in en uit en probeer dan terug te starten. Blijft die knop nadien nog regelmatig roet in het eten gooien, dan moet die vervangen worden.

De antenne voor de sleutel chip is een plastic ring met kabeltje en zit rond het slot, achter het handschoenvak. Als je het handschoenvak pas hebt gedemonteerd kan het zijn dat die ring lost komt. Zorg er voor dat die antenne terug in de correcte positie rond het slot staat, anders zal ofwel de chip niet meer herkend worden, zadat je niet kunt starten, of heb je problemen met het slot of stuurslot.

Controleer ook eens je batterij en het laden ervan via alternator en spanningsregelaar (zie tip battterij controleren). Indien bij het starten de spanning te laag is kan de ECU en de spanningsregelaar/lader wat heel wat vreemde problemen veroorzaken, van niet of slecht starten, sleutel niet herkennen tot onregelmatig draaien.

De benzinepomp valt mogelijk
onder fabrieksgarantie!
Als bij je moderne Vespa de motor niet aanslaat dan is er mogelijk een probleem met de benzinepomp. Dit kan je checken door het contact op te zetten, nog niet te starten, maar goed te luisteren. Je hoort normaal de benzinepomp in het motorcompartiment draaien tot de benzine op druk is voor de injector. Hoor je helemaal niets dan is de benzinepomp waarschijnlijk vastgelopen.

Heb je net een lange rit gemaakt en/of is het heel warm weer, dan kan de benzinepomp vastgelopen zijn door oververhitting. Verwijder de bagagebak en laat het zadel open, zodat de hitte weg kan. Wacht tot een uurtje zodat de motor volledig is afgekoeld. Start hij dan weer, en heb je dit probleem meermaals als de motor heel warm is en je na even stoppen terug wil starten, dan moet de benzinepomp nagezien worden.

Hoogstwaarschijnlijk is de benzinepomp een geval van garantie, want in het verleden werd een reeks van slechte benzinepompen ingebouwd. Dit word dan gratis hersteld door uw Vespa dealer. Om te zien of jouw Vespa onder een terugroepactie valt, voer je het chassisnummer in op de Vespa Recall Campaigns website of contacteer je de dealer.

Opgelet, je benzinetank helemaal leeg rijden is ook niet goed voor de benzinepomp want die wordt gekoeld door de benzine! Gouden tip: tank tijdig en laat altijd minstens 2 liter benzine in de tank (uit de GTS workshop manual).

Enkele andere mogelijke oorzaken dat een moderne Vespa niet of slecht start zijn een defecte zekering  (eentje reserve van elk type is wel handig), het niet herkennen van de sleutel chip door het immobilizer systeem (chip defect of probleem chip antenne rond slot), een slechte werking van de luchtfilter (vuil, olie in gekomen, of filter box of leiding naar gasklep zuigt valse lucht aan), stroomtoevoer van de bobine of van de benzinepomp, beschadigde bougie of bougiekop, te traag start-toerental (zwakke batterij, slechte starter of slechte massa), geen benzinevoeding of te weinig benzinedruk naar injector (probleem benzinepomp, lekkende injector),  ECU zelfdiagnose detecteert foute waarden (distributie-timing sensor, toerental sensor, Injectie-ontsteking, koelmiddeltemperatuur sensor, voorontsteking), of een probleem met de Throttle Position Sensor (TPS is gasklep positie sensor), positie/regeling inlaatklep of uitlaatklep (zie workshop manual).


STILVALLEN - OORZAKEN EN OPLOSSINGEN

Monteer steeds de originele bougiekop!
Als een moderne Vespa tijdens het rijden, bij vertragen of bij stilstand uitvalt  kunnen er verschillende oorzaken zijn. Valt je moderne Vespa plots stil tijdens normaal rijden, misschien op het moment van een schok (door greppel, borduur, hobbel, etc) dan kan er een probleem zijn met de bougie, bougiekop of de bougiekabel. Bij regelmatige vervanging van de bougie tijdens onderhoud zal de bougie zelden defect raken maar het kan heel af en toe gebeuren (gewoonlijk een breuk).

Wat eerder voorkomt is een defecte bougiekop of bougiekabel. De bobine zit namelijk vast in het chassis, en de bougiekabel gaat van daar naar de bougiekop die op de motor zit. De motor en transmissie zijn één geheel met het achterwiel dat op en neer veert. Door het vele bewegen kan er een breuk ontstaan en kan de bougiekop of zijn weerstand de oorzaak zijn van het stilvallen. Je kan dit testen door de Vespa op z’n bok te laten draaien zonder bagagebak en de bougiekabel en kop te bewegen. Valt hij dan plots stil dan heb je de veroorzaker.

Vervang je zelf de bougiekop, koop dan zeker de originele van Vespa, want die heeft een specifieke interne weerstand. In de kabelkant van de bougiekop zit metalen schroefdraad en daarom wordt de kabel uit de bougiekop gehaald of erin bevestigd door de kabel eruit of erin te schroeven (draaien). Vespa Motorsport heeft een duidelijke video over vervangen van de bougiekap en bougie. Als de bougiekabel zelf defect is, dan is het vervangen van die bougiekabel een serieuze klus. Daarvoor is de Workshop Manual handig (zie link onderaan).

Er zijn echter nog verschillende oorzaken waardoor je Vespa kan stilvallen of slecht starten. Door een zeer vuile luchtfilter kan de motor onregelmatiger draaien en soms stilvallen. Zit er heel wat olie in de luchtfilter dan kan die daardoor ook stilvallen. Wanneer je Vespa eens is omgevallen op de linkerzij kan er veel olie in de luchtfilter belanden (zie tip Vespa is omgevallen). De motor kan ook onregelmatig draaien of stilvallen indien hij valse lucht aanzuigt, meestal door een lek of scheur in de luchtfilterbehuizing of de geribde buis tussen luchtfilter en gasklep die niet goed gemonteerd is en daardoor extra lucht aanzuigt. Zorg dat luchtfilter en leiding mooi luchtdicht gemonteerd zijn.

Vespa Injector
Een andere oorzaak van stilvallen of moeilijk starten is een defecte injector. Indien een versleten injector lekt kan hij slecht starten veroorzaken omdat er te veel benzine in de motor lekt tijdens het stilstaan. Bij recentere Vespa’s is de injector stevig bevestigd in een metalen beugel, maar bij sommige oudere modellen is de injector minder beschermt tegen abnormale bewegingen. Wanneer je snel door een diepe put of greppel rijd kan het achterwiel – en dus ook de motor – zo hoog terugveren dat de injector de onderkant van de bagagebak raakt en beschadigd raakt. Laat je vespa draaien en duw eens tegen je injector en zijn connector om te controleren of hij niet stil valt.

Valt je Vespa stil of begint hij te haperen bij hoge belasting, bijvoorbeeld snel volgas bergop rijden met een passagier, dan kan de hoge belasting een snelle stijging van de cilinderkop temperatuur teweegbrengen, waardoor de ECU beslist om de motor te onderbreken. Dit fenomeen, gekende als de "cutout", gebeurt heel zelden, maar kan wel voorkomen indien je veel gas geeft bij grote belasting van de motor. Heb je nadien bij gewone belasting geen problemen meer is het niet verontrustend. Heb je er echter veel last van, dan moet je langs de dealer. Hij kan eventuele foutcodes in de ECU uitlezen en de oorzaak nagaan.

Valt je Vespa met elektronische injectie van vóór 2019 stil als je sterk vertraagd of de motor relantie draait, en tank je de nieuwe E5 of E10 benzine met ethanol, dan is het mogelijk dat de relantie net te weinig geregeld is omdat benzine met ehtanol calorie-armer is en je Vespa zowieso zeer nipt is afgesteld vanwege milieunormen. Om de relantie aan te passen dient de injectie-mapping van de ECU (computer) wellicht aangepast te worden door de dealer (zie ook tip benzine en tanken i.v.m. omschakelen naar E5 en E10).

Nog enkele problemen die motorproblemen veroorzaken: ontoereikende benzinedruk en aanvoer naar injector, ECU ontdekt bij zelfdiagnose fouten of onbetrouwbare parameters van de TPS (gasklep positie sensor), toerental sensor of voorontsteking, temperatuur sensor, lambda sensor. Tenslotte kunnen tal van elektrische problemen de oorzaak zijn. Ook een slechte batterij of laadcircuit kan de vreemdste problemen veroorzaken (zie tip "Batterij en Laadcircuit Controleren" hierboven).


WATERPOMP CONTROLEREN

 De lek verklikker
Staat er na het rijden bij droog weer een klein plasje onder de waterpomp van je GTS?  De waterpomp, rechts achter je uitlaat heeft onderaan een kort controlebuisje. Dit buisje nooit dicht maken wat het heeft een belangrijke functie!

Daar kan af en toe wel eens een klein beetje condens uit komen, maar als dit regelmatig of veel lekt is dit een teken dat de keerring van je waterpomp lek is en water en olie zich mogelijk kunnen vermengen. Dan is het hoog tijd om de garage op te zoeken.



TRILLEND STUUR - OORZAKEN EN OPLOSSINGEN

Zwaardere stuurdoppen
Heeft het stuur van je moderne Vespa "den bibber", ook wel de wobble genoemd, bij een bepaalde snelheid? Het is een probleem dat bij elke motor kan voorkomen bij 50 a 70 Km/h. Een mogelijke oorzaak is dat je de Vespa aankocht van de fabriek geleverd zonder bagagedrager. Deze Vespa's zijn geleverd met lichte bar-end gewichten (de chromé doppen aan het einde van je stuur). Deze dempen de trillingen. Monteer je nadien een bagagerek (het origineel is vrij zwaar) en top-box dan verplaatst het gewicht van de Vespa zich meer naar achter en verminderd de druk op het voorwiel. Dit kan trillen van het stuur veroorzaken. Je kunt de zwaardere bar-end gewichten, specifiek voor versies met bagagerek, in de Vespa onderdelenshop verkrijgen.

Het trillen van je stuur kan ook heel wat andere oorzaken hebben. Banden in goede staat, goed uitgebalanceerd en met de juiste bandendruk (mag ietsje meer zijn) kunnen soms het probleem verhelpen. Stuurkogellagers in goede staat en de stuurmoer op de correcte kracht aangetrokken kunnen soelaas brengen. Desalniettemin kan de bibber een hardnekkig duiveltje zijn.


TROMMELREM ACHTERWIEL AFSTELLEN
Bijregelen van de trommelrem

De remschoenen in de trommelrem van een Vespa LX, Sprint of Primavera gaan zeer lang mee maar kunnen mettertijd wel in dikte minderen. De remkabel kan ook wat gaan rekken. Controleer daarom om de paar maanden de speling op de linkse remhendel als volgt: knijp de remhendel langzaam in terwijl je met de hand het achterwiel laat draaien. Na 1 cm inknijpen (gemeten aan de bol van de remhendel) moet de trommelrem het wiel beginnen grijpen. Is die afstand veel groter dan moet de rem bijgeregeld worden. Knijp de rem ook eens volledig in. Komt deze tot tegen de handgreep dan moet er ook bijgeregeld worden.

Het afstellen is eenvoudig en duurt maar 5 minuutjes. Eerst los je de 10 mm borgmoer [1] met een steeksleutel en draai je de moer 1 cm naar links. Indien deze moeilijk los gaat kan het nodig zijn om de 7 mm eindmoer [2] tegen te houden met een steeksleutel zodat je de remkabel niet verdraaid. Vervolgens draai je de 10 mm stelmoer [3] aan - met de klok mee - en test je telkens de remhendel tot deze correct is afgesteld (de stelmoer heeft een ovaal einde en moet dus per halve omwenteling ingesteld worden, dat voel je duidelijk). Tenslotte draai je de borgmoer [1] terug naar rechts en spant deze samen met de stelmoer [3] aan zonder de stand van de stelmoer te wijzigen. Klaar! Ter info, het ovale einde van de stelmoer is een veiligheid waardoor deze niet kan loskomen, zelfs wanneer de borgmoer niet correct is aangespannen. Je zal dus nooit plots de achterrem verliezen. Maureen van HappyParrot heeft een mooie instructievideo die toont hoe makkelijk het allemaal is.


SCHIJFREMMEN EN REMOLIE

Remoliereservoir van de GTS
Bij de hydraulische remmen is het belangrijk om af en toe het peil van de remolie te controleren. De Vespa GTS heeft voor en achter hydraulische remmen. De LX, Sprint en Primavera hebben vooraan een hydraulische rem en achteraan een trommelrem. Bij de GTS schuif je eerst de rubberen ring aan de voet van de spiegel omhoog, schroef je het kapje los (Torx T10 of Philips schroevendraaier naargelang model) en draai je voorzichtig het kapje alvorens het omhoog te heffen. Het remoliereservoir met het ronde peilvenster is nu zichtbaar. Zet het stuur mooie recht. Het peil moet nu zichtbaar zijn tussen boven en onderkant van het controlevenstertje.

Bij de LX, Sprint en Primavera is er aan de voorkant van het stuur, ter hoogte van de voorrem, een klein kijkgaatje waardoor je het controlevenstertje kunt zien. Mocht het peil te laag staan dan dient dit bijgevuld te worden in de garage. Wil je dit zelf bijvullen, lees dan eerst zorgvuldige de workshop handleiding van je Vespa model (o.a bij WotMeWorry) en gebruik het juiste type remolie! Let er wel op dat je de kap van het stuur goed afdekt tegen morsen met de bijtende remolie.

Remolie dient elke twee jaar vervangen te worden. Bij langer gebruik breekt de remolie af en kan je aanslag krijgen in de leidingen en de remcilinders. Op Youtube vind je verschillende video's met instructies voor het vervangen van de remolie bij de kleine modellen LX, Sprint en Primavera en voor de GTS 125/250/300. Je kan de techniek van pompen met de rem gebruiken maar het is altijd beter om met een remontluchter de oude remolie eruit te zuigen en tegelijk het reservoir met nieuwe remolie bij te vullen. Zo vermijd je lucht in de leidingen. Gebruik altijd remolie met de juiste specificaties van de fabrikant!

 
TIPS VOOR AANKOOP VAN TWEEDEHANDS VESPA

Vóór je een occasie Vespa koopt zijn enkele belangrijke zaken die je best controleert,  zeker wanneer het je eerste Vespa is, en je niet vertrouwd bent met Vespa en zijn techniek. U bent toch al op de juiste pagina! Voor info over het rijbewijs, verplichte kledij, inschrijving, verzekering en taxen, check onze veilig rijden pagina. We hebben het hier over moderne Vespa’s met inschrijvingsbewijs, niet over vintage en oldtimer Vespa’s die ander specifieke administratieve en technische bijzonderheden hebben.
 
Eerste goede tip: vraag een vriend met veel ervaring in Vespa rijden én met hetzelfde type Vespa, om mee te gaan naar de verkoper. Hij weet meestal waar op te letten. Hieronder de info, het is wel wat, maar je kan hier ook een handige checklist downloaden om mee te nemen.

Dubbel inschrijvingsbewijs
Het eerste wat verkoper verplicht moet doen is beide halve delen van het inschrijvingsbewijs afgeven. Heeft hij die niet, dat kan de koop al niet doorgaan, want dan kan jij de Vespa niet inschrijven. Vergelijk ook het chassis nummer van de Vespa met het inschrijvingsbewijs.

Ook zeer belangrijk, en word al eens vergeten, zowel de blauwe én bruine sleutel met chip moeten er absoluut bij zijn. De bruine sleutel is een master key, nodig om een duplicaat van je blauwe sleutel te maken. De chip van de bruine sleutel is uniek en onveranderlijk gekoppeld aan de ECU die startblokkering en injectie regelt (zeg maar boordcomputer). Je kan nooit een verloren of defecte sleutel laten bij programmeren zonder je bruine sleutel, en een bruine sleutel kan je niet laten bijmaken (de combinatie bruine sleutel - ECU is een kostelijke zaak). Oorzaken ontbreken bruine sleutel zijn verlies, niet via dealer gekocht... of gestolen Vespa (zie ook sleutel met chip).

Vraag zeker het onderhoudsboekje waar de beurten in staan, telkens mét stempel Vespa dealer. Sommigen doen hun onderhoud zelf, en dat kan perfect, maar enkel met de nodige wisselstukken en gereedschap. Vraag dan de facturen op naam van de verkoper die dit kunnen bewijzen (olie, remolie, koelmiddel, Piaggio oliefilters, bougies, riem en rollers voor de variabele transmissie, luchtfilter (karton) of luchtfilterspray bij uitwasbare spons filter, aankoop speciale tools, etc (zie ook onmisbaar gereedschap). Geen ingevuld onderhoudsboekje of facturen van DIY onderhoud is een aankoop met risico, zeker als er meer dan 10 á 15.000 Km op de teller staat, mischien nooit onderhouden en mogelijk veel kosten om dit recht te trekken.

Weet dat een goed onderhouden moderne Vespa, zeker de GTS, makkelijk 50 á 100.000 Km kan halen… indien goed onderhouden. Het kan ook een wrak zijn na amper  20.000 Km zonder het cruciaal onderhoud, en dat zie je niet op het eerste zicht. Een groot onderhoud kost al snel enkele honderden Euro’s, zonder extra stukken en schade door gebrek aan onderhoud. Vertrouwen en control zijn belangrijk! Technisch nazicht vereist vakkennis, maar er zijn enkele tips die ook aan een leek een goede indicatie geven van de staat van de Vespa.
 
Negatieve punten kunnen de prijs drukken omdat u extra kosten hebt na de aankoop. Controleer op roest en de staat van de banden. Dit geeft al een eerste beeld van gebruik, onderhoud en ouderdom. Een Vespa met slechts 2000 Km op de teller maar versleten banden of veel roest is verdacht. Een paar versleten banden kunnen u als snel 150 Euro kosten. Soms liggen er goedkope Sava of Mitas MC banden op die slecht presteren op nat wegdek. Michelin City Grip e.d. zijn een stuk beter.

Let op roest onderaan de Vespa, de ronding vooraan net achter het voorwiel, en tussen de naden van het carrosserie. Slecht onderhoud, steenslag en winters vuil kunnen daar roest veroorzaken. Check de algemene staat van de carrosserie. Goed onderhouden en af en toe in de wax gezet, zal die na 30.000 Km nog een mooie gladde lak hebben (tip: wrijf met achterkant van uw hand over de lak).

Controleer het zakje met de gereedschappen (dubbele schroevendraaier, bougiesleutel en beugel voor instellen vering) dat bij lichtere modellen meestal onder het zadel ligt in de bagagebak, en bij de GTS in het zwarte vakje bovenaan in het handschoenvak.

Check zeker ook het oliepeil van zowel de motor als de hub overbrenging aan het achterwiel, het peil van de remolie (voor en achter) en het peil van het koelmiddel. Zeer donkere of vuile olie of koelmiddel kunnen duiden op weinig onderhoud (voor info peil meten zie technische documentatie). Open het zadel, verwijder de bagagebak en inspecteer de motor op properheid en lekken (zie ook controles voor vertrek).

Zet het contact aan en test de werking van de drie sleutelstanden. Controleer de werking van het stuurslot (stuur naar links en sleutel in stand 0 uittrekken). Check ook de werking slot van zadel met de sleutels (enkel lichte modellen).

Knijp de voorrem en achterrem zo hard mogelijk in. De hendel mag niet dichter dan één cm van het handvat komen (teken van olieverlies, versleten remblokken of trommelrem achteraan niet goed afgesteld). Contoleer de remblokjes. Dit is moeilijk te zien, je moet echt onderaan schuin kijken om de remblokjes te zien (tip: gebruik felle zaklampje). Gewoonlijk zwarte-groene blokjes te zien, zo’n 5mm dik, en twee per wiel. GTS voor én achter, lichter modellen hebben achteraan een trommelrem.

Zet  het contact op en test alle lichten, knipperlichten en claxon. Controleer het remlicht met afzonderlijk de linkse en rechtse remhendel. Indien het remlicht bij één van de hendels niet werkt, dan is die remschakelaar defect! Check bij de GTS de elektrische knop om het zadel te openen én ook de hendel (zwart klepje) in het handschoenvak. Check bij lichtere modellen het openen van zadel met sleutel aan zijkant van het zadel. Controleer de toestand van batterij en aansluiting klemmen. Bij de GTS zwart deksel in midden trede, bij lichter modellen dekseltje achteraan onder zadel.

Haal de Vespa van de sokkel, op zijn twee wielen, en knijp de voorrem in. Duw dan je stuur zo hard mogelijk naar beneden. Gaat dit heel snel en makkelijk, of hoor je schurende geluiden, dan is mogelijk de vering of demper versleten. Duw daarna met je hand achteraan op je zadel met volle gewicht. Ook hier moet je goed tegenstand en demping voelen indien de vering en dempers in goede staat zijn. Let wel, de achtervering kan straf of zacht ingesteld zijn, maar demping moet er altijd zijn (zie achtervering instellen).

Klaar voor een testrit? Wees voorzichtig! Reed je nooit eerder met een Vespa, dan kan de kracht - zeker bij een GTS 300 - je verrassen. Wees sowieso héél voorzichtig bij gas geven tijdens het omkeren op straat (zie rijtechnieken, een must voor beginners).

Download de checklist
Zet het contact aan, controleer dat alle waarschuwingslampjes branden, start de Vespa en controleer dat de lampjes oliedruk en motorstoring uitgaan, en dat de motor regelmatig draait, zeker wanneer hij warm is. Kijk na of de temperatuurmeter werkt en langzaam begint te stijgen. Controleer tijdens en na de testrit of de temperatuur niet te hoog word.
 
Check tijdens het rijden met mechanische snelheidsmeter of de naald van de meter niet op en neer bibbert, dat is een teken dat de kabel naar het voorwiel dringend gesmeerd moet, of versleten is (knik, beschadiging...). Die kabel volledig vervangen kan vrij kostelijk zijn als de stuurkolom moet gedemonteerd worden.

Vertrek, en houd het stuur losjes vast, terwijl je heel langzaam snelheid verhoogt tot 60 a 70 km/h. Controleer of er geen bibber (jimmy) op het stuur zit, meestal rond 50 km/h. Dit kan duiden op slechte staat of druk van voorband, of een probleem met ophanging of stuurlagers( zie trillend stuur)

Vraag de eigenaar - terloops - of hij een batterijlader heeft. Zo niet, dan is de batterij misschien in slechte staat als die nooit werd geladen tijdens lange winterstops (meer info batterij en laadcircuit).

U kunt hier een checklist downloaden om mee te nemen, zodat je de belangrijkste zaken niet vergeet. Voor een idee qua prijzen van wisselstukken, onderhoud, banden etc, zie originele vespa onderdelen.


VESPA DEALERS & GARAGES

De minder handige Harry's met een technisch probleem kunnen eerst eens rondvragen in de club. Daar zijn verschillende leden die zelf knutselen aan hun Vespa en je misschien kunnen helpen met je probleem. Gaat het onze pet te boven kan je nog altijd terecht bij een van onderstaande Vespa garages in Limburg en omstreken.

Garage Chris Smeyers Diestsebaan 17, 3290 Schaffen  - Diest
B-STREETZONE Kruishei 2, 2440 Zammel - Geel
Rijwielen Johnny Tongersesteenweg 7a, 3720 Kortessem
BICI & MOTORI Banneuxstraat 25, 3500 Hasselt
Motorshop Limburg Kaulillerweg 61 - 3990 Peer
Delta Motorcycle Otterstraat 120, 2300 Turnhout
De Vespa Garage (ook vintage Vespa's) Biestsestraat 4, 5084 HE Biest-Houtakker (Nederland)

Alle officiële Belgische Vespa Dealers vind je op Dealers pagina van Vespa Belgie.

Vespa Recall Campaigns Hier kan je controleren of er terugroepacties zijn op jouw Vespa.


ORIGINELE VESPA ONDERDELEN


Easyparts Nederlandse shop voor originele onderdelen. Zoek eerst het juiste model, bouwjaar en chassisnummer reeks!
SIP Scooter Shop Duitse online winkel voor onderdelen voor oude en moderne Vespa's.
Vespa Classic Parts De online shop van Mike Schiffeleers uit Maasmechelen.
Maskes Vespa Klassiekers Nederlandse shop voor oude Vespa's.
De Vespa Garage met zowel een moderne als klassieke onderdelenshop (zie ook hun garage).
Ves-Parts.com Nederlandse shop voor Vespa accessoires en onderdelen
Der Rollerladen Pfaffenberg Duitse Tuning en Classic Parts shop
Vespaparts te koop of zoeken Facebook groep voor aangeboden of gezochte onderdelen.


TECHNISCHE DOCUMENTATIE

WotMeWorry collectie van gebruikshandleidingen, technische manuals en bedradingsschema's van moderne en vintage vespa's.
Bedrading alarmstekker Vespa GTS 250/300 Nuttig om extra's op aan te sluiten.


TECHNIEK EN ONDERHOUD - MODERN EN VINTAGE (info en veel video's)

Vespa Motorsport Veel tech video's (rechts van "About" op het loepje klikken en je Vespa type ingeven in het zoekvenster).
Vespa GTS300 Facebook pagina van Robert Van Wouwe met veel tips en foto's over de GTS300.
Vespa Techniek Tips Tricks en Vragen. Nederlandstalige Facebook groep voor moderne en vintage Vespa's
ItalJohn heeft veel interessante technische video tips en mods voor je Vespa.
Mic Bergsma video's over onderhoud en herstellingen aan je Vespa's (zie ook Mitch's Scooter Stuff)
Ryan Kirk's Vespa Tech Workshop Meer dan vier uren workshop video's met uitleg voor doe-het-zelvers.
Happy Parrot's Vespa Maintenance
reeks instructiefilmpjes voor de Vespa LX 125/150 (2v versie tot 2012)
Frank's Vespa Garage collectie video instructies om aan je moderne of vintage Vespa te werken.
Scooterhelp.com Vintage Vespa restauratie, boeken, electrische schema's en onderhoud
Vespa Maintenance Informatie over onderhoud en herstellingen Vintage P-serie
Vespa Smallframes Technische informatie en instructies vintage Vespa's
Mista FreakMoPed Grote reeks tech video's over vintage Vespa's
Scooter Mercato Tech Tips reeks vintage re-build instructies met veel foto's en links naar de onderdelen.

ModernVespa wereldwijd grootste forum (engelstalig) voor moderne en vintage Vespa's. Registreer je gratis en vind allerlei interessante technische informatie. Je kan reageren en discussiëren op de vele topics en zelf een topic starten om hulp te vragen of je eigen kennis te delen. Op dit forum zitten heel wat mensen uit alle landen (ook belgen) met grondige kennis van Vespa's die je graag helpen.


VIDEO'S


Op het Youtube kanaal van Vespa Motorsport vind je zeer veel video's zoals vervangen van koelmiddel, remolie, speedo kabel, bougies, kleppen instellen, GTS uitlaatmof, waterpomp, demontage en montage van beenschild/handschoenvak, remmen, crash bars, allerhande problemen oplossen en nog veel meer. Klik rechts op het loepje langs "ABOUT" of "OVER" en vul in wat je zoekt.

Hieronder enkele interessante video's i.v.m. onderhoud, maar veel meer video's voor alle Vespa modellen op Vespa Motorsport.

Vergeet niet om bij de diverse onderhoudswerken eerste de nodige wisselstukken, dichtingen, smeermiddelen, vloeistoffen, éénmalige-bruikbare variator-moer (bij 125cc 2V motor) en dergelijke aan te schaffen. Koop originele Vespa onderdelen en gebruik het juiste gereedschap om schade aan de motor te vermijden. Raadpleeg de technische documentatie voor juiste werkwijze en krachtwaarde (nm) van alle bouten.

GTS 250/300 10.000 en 15.000 Km onderhoud zeer duidelijk uitgelegd.




GTS 250/300 vervanging koelmiddel Zeker elke twee jaar vervangen!




GTS 250/300 Verwijderen stuurbehuizing koplamp en handschoenvak beenschild




LX 125/150ie 3V (3 kleppen versie met Primavera motor) vervanging variator, riem en koppeling




LX 125/150ie riem vervangen en inspectie variator en koppeling (LX twee kleppen versie). Let er op de moer van de variator altijd te vervangen door nieuwe want die is bol aan één kant en voor éénmalig gebruik!